Abomey, de hoofdstad van het oude rijk Dahomey

Vanaf Tanquieta in het noorden van Benin reizen we per bus naar Abomey. Een paar private busondernemingen onderhouden geregelde diensten tussen grote steden. Onze bus zou om 6.00 uur vertrekken. Een vroegertje dus. Hoewel onze ervaring is dat er altijd later vertrokken wordt waren we veiligheidshalve toch om 5.45 ter plaatse.  Tot onze verrassing vertrok onze bus om 6.01 volgeladen richting Abomey. Het was mooi om het veranderde landschap waar te nemen. Van droge savanne naar een wat groenere omgeving. Je zie meer mangobomen en oliepalm en in de buurt van rivieren wat gevarieerde tuinbouw. Rond 16.00 waren we in Abomey en verblijven in auberge Chez Monique. De volgende dag gaan we op pad om de paleizen te bezoeken.

Abomey is de hoofdstad van het vroegere koninkrijk Dahomey, dat heeft bestaan tot de Fransen het in 1896 veroverden en er koloniaal gezag introduceerden. Elke koning liet er een paleis bouwen naast dat van zijn voorganger. Die groep paleizen is nu een museum.

Onderweg naar het museum zagen we een ander paleis met op de gevel een grote foto van een koningin. Nieuwsgierig liepen we door de open ingang en zagen een groot leeg plein. Uit een van de gebouwen liep een wat oudere vrouw ons tegemoet en gebaarde ons mee te gaan. We liepen achter haar aan en via een gangetje kwamen we bij een gebouw. Ze liep naar binnen en korte tijd later kwam een jonge man naar buiten die ons meldde dat de koningin bereid was om ons audiëntie te verlenen. We moesten wel onze schoenen uitdoen. Na enige aarzeling besloten we op de uitnodiging in te gaan en volgden de man door een deur. We kwamen in een kamer met wat mooie matten, een tafeltje met spullen, een tv en een stoel. Links naast de stoel stond een lijst met een grote foto van Koning Glele, die eind 19e eeuw als laatste koning van Dahomey regeerde, voordat de Fransen hun kolonie vestigden. Rechts van de stoel was een deuropening waar een gekleurde batikdoek voor hing. De man gebaarde ons op de grote mat op de grond plaats te nemen. Hij deed de TV aan en zei ons rustig te gaan wachten, want de koningin moest zich klaar maken voor de audiëntie. Achter het batikdoek waren schuifelende geluiden hoorbaar.

Nederig wachtten wij, af en toe een blik werpend op de TV met Canal+. Na ruim 20 minuten schreed de koningin plechtig binnen. Zij was kleurrijk gekleed met een mooie witte hoofdtooi. Zij droeg regalia in de vorm van een manshoge zilveren staf, een versierd blauw mandje en een versierde blauwe waaier. De jongeman wierp zich op de vloer en boog driemaal voorover, zoals een moslim zijn gebed doet. Ietwat stuntelig kopieerden wij deze beweging. Vervolgens gebaarde ze dat wij weer op de mat konden plaatsnemen. Zij nam zitting op de troon. Dit gaf de verhoudingen goed weer.

Zij heette ons in het Frans welkom en begon uit te leggen hoe een en ander in elkaar steekt. Omdat haar Frans daartoe niet toereikend was schakelde zij al snel de jongeman in als vertaler. Zij vertelde dat zij de moeder is van de in 1896 overleden koning Glele. Toen wij een vraag stelden over de biologische onwaarschijnlijkheid van dat feit, legde zij uit dat zij uitgaan van de kringloop der dingen. De TV stond nog hinderlijk hard aan en toen wij duidelijk maakten er last van te hebben gebaarde zij de jongeman het ding uit te zetten. Uit het vervolg werd duidelijk dat zij een van de tientallen echtgenotes van de huidige koning is. Zij was uitverkoren om in dit paleis te wonen. Maar de koning woont in een ander paleis en stelt het verder niet op prijs dat zij dit paleis verlaat voor wat dan ook. Wij konden ons dan ook voorstellen dat ons bezoek voor haar een welkome afwisseling was van de dagelijkse sleur van het paleisleven. Of zij ook kinderen van zichzelf heeft konden wij niet achter komen. 

Naarmate de audiëntie vorderde raakte zij op dreef. Zij vertelde honderduit over de geschiedenis en de verwantschappen. Niet alleen wij maar ook de vertaler raakte regelmatig de draad kwijt en hij beperkte zijn vertaling dan ook tot de essenties. Heel helder was het verhaal allemaal niet, maar gelukkig kon zij ons een boekje overhandigen waarin e.e.a. In het Frans na te lezen was. Wij maakten van dat aanbod graag gebruik en als tegemoetkoming werd een bedrag van 5000CFA (7,50) verlangd, dat zij na overhandiging resoluut in de blauwe mand stopte. Henk vroeg of zij nog contacten had met Europese koningshuizen. Dat bleek niet het geval maar het inspireerde haar wel. Zij vertelde dat er beginnende contacten waren met het Belgische Koningshuis, maar dat dat nog niet tot resultaat geleid had. Toen haar duidelijk werd dat Nederland ook een koninkrijk is vroeg zij ons of wij niet voor een introductie bij het Nederlands koninklijk huis regelen. Wij moesten bekennen dat voor ons in Nederland nog niet tot een audiëntie bij de koning gekomen dus dat bemiddeling ons niet haalbaar leek. Na een half uur vonden wij het tijd om op te stappen; wij gingen immers nog alle andere paleizen bezoeken. De jongeman begon weer te buigen en de grond te kussen evenals een oudere man die ook was binnengekomen. Wij bogen ook weer en toen vroeg zij via de tolk of we nog een foto wilden maken. We waren net elkaar in overleg of en hoe wij dat aan haar zouden kunnen vragen, dus dat kwam uitstekend uit. Bij het verlaten van het vertrek wees ze ons er nog even op dat wij onze sokken en schoenen pas bij de deur weer mochten aandoen, zodat wij nog even letterlijk voor haar door het stof gingen.

Nog onder de indruk van dit prachtige toneelstuk gingen we welgemoed op pad richting museum om de andere paleizen te bezichtigen. We kregen een gids mee, maar in het museum was het helaas verboden om te fotograferen. 

Elk paleis bestond uit een groot plein, omgeven door koninklijke gebouwen. Een koning had ongeveer 200 vrouwen, die verbleven in een belendend paleis. Zij werden bewaakt door eunuchs. 

Op het grote binnenplein stonden ook een paar ronde bouwsels. Een ervan was het koninklijke graf. Als een koning stierf werd het bloed van 41 slaven, 41 koeien, 41 schapen en 41 kippen gemengd met rode aarde en daarvan werd in het ronde mausoleum een binnenmuur opgetrokken. Dit alles als eerbetoon aan de overledene. Daarnaast werden ook 41 echtgenotes geselecteerd, die eervol in een apart mausoleum levend (bedwelmd) begraven werden in een 3 meter diep graf, dat met een ondergrondse tunnel verbonden was met het graf van de koning. Op die manier kon de overleden koning nog met hen contact onderhouden.

Wij aanschouwden ook nog een troon, die gedragen werd door vier schedels van overwonnenen. En een prachtige grote parasol die door tegen de klok in rond te draaien de koning van wat frisse wind voorzag. De ongelukkige drager die per ongeluk de parasol met de klok mee draaide werd daarvoor gestraft met onthoofding.

Naast een leger van mannen had de koning van Abomey ook een leger van amazones, die daartoe strenge geslecteerd werden.

Tenslotte hadden de koningen van Abomey ook slaven, die zij verhandelden met Europeanen voor wapens en andere westerse toonbeelden van beschaving. Een kanon kostte 15 stevige slaven of 21 vrouwen.

De slaven moesten te voet en geketend van Abomey naar een van de forten aan de kust lopen en hoe zij daar vervolgens behandeld werden vertellen we in een volgend blog over Ouidah.

Lekkere jongens die koningen van Abomey.

Als cultureel toetje ontdekt Henk bij het hardlopen nog een wijkje met een aantal Voodoo tempeltjes, die we samen nog bezoeken en fotograferen.